تنوع ژنتیکی صفات زراعی در کلکسیون ژنوتیپ‌های بومی گندم نان ایران

  در بررسی حاضر 112 لاین خالص گندم نان انتخابی از کلکسیون گندم‌های بومی نان موجود در بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 88-1387 به صورت آزمایش بدون تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در این آزمایش بعد از هر 20 ژنوتیپ دو رقم پیشتاز و پیشگام به عنوان شاهد کاشته شدند. هر شماره در دو خط یک متری و در هر خط بذرهای یک سنبله خالص کاشته شد. ژنوتیپ‌ها در شرایط آبیاری درمزرعه آزمایشی موسسه واقع در کرج ارزیابی شدند. در طول دوره رشد صفات زراعی مختلف، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه یادداشت شدند. نتایج آزمایش تنوع زیادی را در ژنوتیپ‌های گندم بومی نان از نظر اکثر صفات کمی و کیفی نشان داد. تجزیه رگرسیون نشان داد که در گندم‌های نان بومی صفاتی مانند تعداد دانه در سنبله و عملکرد بیولوژیکی اثر مثبت ومعنی‌داری بر عملکرد دانه داشته و سهم قابل توجهی از تغییرات عملکرد را تببین می‌کنند. دسته‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس تجزیه کلاستر به روش UPGMA ژنوتیپ‌ها را در هشت گروه قرار داد. با توجه به نتایج به دست آمده 22 ژنوتیپ ‌که نسبت به ژنوتیپ‌های دیگر عملکرد دانه بیشتر و برخی خصوصیات زراعی مناسب‌تر داشتند انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان داد مواد ژنتیکی موجود در این کلکسیون‌ منابع ارزشمندی هستند که علاوه بر داشتن صفات جدید، تنوع سرشاری را برای به‌نژادگران به منظور اصلاح و تولید ارقام گندم فراهم می‌آورند.